Definitie

Smart assistants zijn technologische toepassingen die door middel van spraak, tekst – en patroonherkenning, taken kunnen uitvoeren voor zorgprofessionals en patiënten. Smart assistants zijn uitgerust met Artificial Intelligence (AI) software om menselijke taal te begrijpen, te interpreteren en te genereren. AI-toepassingen worden gebruikt in chatbots, virtuele assistanten, automatische vertalingen en andere toepassingen waar interactie met menselijke taal nodig is. 

Toepassingen & voordelen

Smart assistants ondersteunen zorgprofessionals én patiënten. Dit varieert van het in real-time vastleggen van gesprekken tot het vormen van een vraagbaak voor patiënten. Zorgprofessionals kunnen met smart assistants hun werk efficiënter indelen en ervaren minder administratieve last, wat belangrijke oorzaken van burn-outs en vermindering in werkplezier zijn [1-6]. 

Het vermogen om grote (en ongestructureerde) hoeveelheden gegevens te verwerken en patronen te herkennen, maakt het mogelijk om gesprekken te documenteren en te structureren, en administratieve taken te automatiseren [9]. Vervolgprocessen zijn door de gestructureerde rapportages efficiënter en de administratieve last wordt verminderd. Op termijn scheelt dat enorm veel tijd en computerhandelingen voor het personeel. Zo neemt smart assistant Dragon Medical One 50% van de documentatietijd over en bespaart het de zorgprofessional 100 miljoen klikken en 45 minuten per dag [10]. Inmiddels wordt er ook geëxperimenteerd met de inzet van chatbots bij hulp in ziekenhuiskamers, bloeddonatie en diverse thuiszorgfuncties. Chatbots ondersteunen bij het checken van symptomen, bieden medische- en medicijninformatie, kunnen autonoom afspraken inplannen of ondersteunen bij het voorbereiden van een consult [12]. Recent slaagde de digitale assistent, Med-PaLM 2 van Google, nog voor het doktersexamen. Deze assistent kan medische vragen beantwoorden en heeft een nauwkeurigheid die gelijk is aan het niveau van een zorgprofessional [13]. Zo’n toepassing zou zorgprofessionals op termijn kunnen bijstaan in het stellen van onder meer diagnoses en beantwoorden van vragen door patiënten. Hierover ook meer in het hoofdstuk Generatieve AI.

Markt

De marktwaarde van smart assistants in de zorg is stijgende nu de herkennende kracht van spraak en tekst van deze technologie steeds beter wordt. Iets wat ook met de mondiale acceptatie van ChatGPT alleen maar in een grote versnelling is gekomen. De wereldwijde markt voor spraakgestuurde virtuele assistenten in de zorg zal naar verwachting een jaarlijkse groei van 35% doormaken en in 2036 de $33 miljard aantikken [14]. Slimme luidsprekers vormen het grootste marktaandeel door de toenemende interesse van automatische spraakherkenning en tekst-to-speech. Ook de marktwaarde van chatbots in de zorg zal groeien naar $1,2 miljard in 2032 [15]. Zo gebruikt inmiddels ruim de helft van de Amerikanen en bijna de helft van de Duitsers en Britten een smart assistant voor medische vragen [16].

Drijvers

Verhoogd bewustzijn én groeiende acceptatie
Toenemende druk op het zorg systeem
Groeiende beschikbaarheid (medische) data

Belemmeringen

Steeds meer nadruk op privacy gevoeligheid
Gebrek aan expertise
Onvolwassenheid van de toepassing

De razendsnelle ontwikkelingen op het gebied van AI hebben ook een positief effect op het gebruik van smart assistants. Digitale assistanten kunnen steeds beter spraak begrijpen en commando’s opvolgen door verbeterde large language models (LLM) [17], wat leidt tot groeiende acceptatie van smart assistants als hulpmiddel door zorgprofessionals en patiënten. Ook de groeiende druk op het zorgsysteem versterkt de vraag naar toepassingen die simpele en administratieve taken overnemen. Om deze toepassingen op de juiste manier in gebruik te nemen, zullen zorginstellingen expertise in huis moeten nemen, wat de implementatie van smart assistants belemmert. Daarnaast speelt ook het privacyvraagstuk een belangrijke rol in de verdere ontwikkeling van deze trend door de opslag van persoonlijke data uit de gesprekken.

Conclusie

Smart assistants bieden een uitkomst voor de hoge administratieve druk en de toegankelijkheid van de gezondheidszorg wat de arbeidsmarkt ten goede komt. Het versimpelen, automatiseren en efficiënter indelen van taken, geeft de zorgprofessional meer werkplezier en ruimte voor zorgtaken. Naast automatisering bieden smart assistants ook een steeds belangrijkere vraagbaak voor patiënten.