Definitie
Remote consultation betreft een medisch consult waarbij persoon A en persoon B zich op verschillende locaties bevinden. Er worden diverse moderne communicatievormen ingezet om het consulteren op afstand mogelijk te maken. Digitale consulten worden onder andere ingezet voor medicatiebeheer, symptoombespreking en de beoordeling van de gezondheidstoestand van de patiënt, en ook voor het raadplegen van een andere zorgprofessional.
CONSULTATION
Toepassingen & voordelen
Remote consultation biedt contact op afstand waardoor dit niet langer tijd- en plaatsgebonden is. Dit vergroot de toegankelijkheid, efficiëntie en flexibiliteit van de gezondheidszorg [1]. Zorgprofessionals ervaren een betere privé-werkbalans door de effectieve onderlinge afstemming en de mogelijkheid om vanuit verschillende werklocaties te werken3. De verbeterde efficiëntie in werkprocessen en verminderde reiskosten leiden ook tot een besparing in zorgkosten [2,3]. Zo kan een medisch specialist via smart glasses meekijken en adviseren tijdens een behandeling of operatie zonder fysiek aanwezig te zijn [4,5]. De behandelend arts houdt met smart glasses beide handen vrij voor eventuele medische handelingen.
Patiënten die afgelegen wonen of met beperkte mobiliteit hebben, hoeven niet meer standaard naar een zorginstelling te reizen [6]. Zij kunnen gebruik maken van de vele toepassingen van remote consultation waaronder (beeld)bellen, e-consultaties, online portals en het delen van informatie en medische gegevens. Hiermee draagt remote consultation bij aan kortere wachttijden, gemak en lagere zorgkosten voor patiënten [1,2]. Het gedeeltelijk vervangen van real-life contact door remote consultation behoudt dezelfde effectiviteit van consultatie en laat zelfs betere follow-up cijfers zien, wat de succesvolle integratie van op afstand verstrekte zorg in het gezondheidszorgsysteem benadrukt [2,7].
Markt
De mondiale markt van remote consultation zal naar verwachting een enorme groei doormaken van $85 miljard in 2021 naar $507 miljard in 2029 [8]. In Nederland maken inmiddels bijna alle ziekenhuizen gebruik van beeldbellen en vindt ruim een kwart van de poliklinische zorg buiten het ziekenhuis plaats [9]. Het aantal digitale huisartsconsulten met de toepassing Spreekuur.nl verdrievoudigde al in de periode 2022-2023. Deze beweging is ook te zien in het aantal Nederlanders dat via internet een medische afspraak maakt, namelijk zo’n 31% [10-12]. Een beweging die overigens ook vergelijkbaar is met bijvoorbeeld het Verenigd Koninkrijk waar in 2023 ongeveer 1 op de 3 huisartsconsulten digitaal plaatsvonden [13].
Drijvers
Verhoogd bewustzijn en groeiende acceptatie
Groeiende connectiviteit en verbeterde infrastructuur
Toenemende druk op het zorgsysteem
Belemmeringen
Onwetendheid en terughoudendheid
Beperkte digitale vaardigheden
Privacy gevoelig
Er is een groeiende bereidheid voor digitaal contact in de zorg onder patiënten en zorgprofessionals [14-17]. Een belangrijke ontwikkeling met de toenemende druk op het zorgsysteem en haar toegankelijkheid en betaalbaarheid. Zo neemt naar verwachting het personeelstekort in de zorg de komende jaren verder toe en kent daarbij sterke regionale verschillen [18-19]. Remote consultation is een belangrijk hulpmiddel om deze tekorten tegen te gaan, door de verbeterde productiviteit en flexibiliteit [7]. De volledig digitale Arene Online Huisartsenpraktijk ondersteunt bijvoorbeeld reguliere huisartspraktijken om (tijdelijke tekorten) tegen te gaan in drukkere regio’s. Digitaal vaardige zorgprofessionals en -gebruikers en goede internetverbindingen zijn cruciaal om de toegankelijkheid van consultaties voor iedereen te waarborgen en de ontwikkeling van remote consultation verder te stimuleren [20-23]. Zo traint de Digitfit challenge zorgprofessionals om digitaal vaardiger te worden [24].
Conclusie
Remote consultation vormt een essentieel onderdeel van moderne gezondheidszorg waarbij digitale communicatiemiddelen aan de orde van de dag staan. Ze verbeteren de toegankelijkheid en behouden de kwaliteit van de zorg. Patiënten en zorgprofessionals van de toekomst communiceren steeds meer via virtuele kanalen, en patiënten krijgen steeds meer regie over hun eigen zorgproces. De gezondheidszorg zal hier op de juiste manier op in moeten spelen, waarbij de behoeften van alle partijen in acht worden genomen. Indien remote consultation wordt gecombineerd met remote monitoring (zie hoofdstuk 5.1) zullen ze elkaar versterken in de verbetering van de kwaliteit van de gezondheidszorg. Zo is er een vermindering van het aantal cardiovasculaire gerelateerde ziekenhuisopnames en sterftecijfers te zien als beiden remote toepassingen ingezet worden [25].
Referenties
- De Albornoz, S.C., Sia, K.-L. and Harris, A. (2021) ‘The effectiveness of teleconsultations in primary care: systematic review,’ Family Practice, 39(1), pp. 168–182. https://doi.org/10.1093/fampra/cmab077.
- Campbell, K. et al. (2023) ‘The impact of remote consultations on the quality of primary care: A systematic review,’ medRxiv (Cold Spring Harbor Laboratory) [Preprint]. https://doi.org/10.1101/2023.05.05.23289593.
- Tsipursky, G. (2023) ‘The benefits of hybrid work models in healthcare,’ Forbes, 3 May. https://www.forbes.com/sites/glebtsipursky/2023/05/03/the-benefits-of-hybrid-work-models-in-healthcare/.
- Gemvision (2023) Gemvision voor zorg op afstand | Smart Glasses. https://www.gemvision.io/nl/landing-page/zorg/.
- Stanley, J. (2023) ‘Smart glasses to improve diagnosis and treatment of foot wounds,’ University of Adelaide, 28 June. https://www.adelaide.edu.au/newsroom/news/list/2023/06/27/smart-glasses-to-improve-diagnosis-and-treatment-of-foot-wounds.
- Crunelle, C.L. et al. (2022) ‘Remote Consultations for Mental Health: patient experiences,’ Journal of Community Health, 48(2), pp. 347–352. https://doi.org/10.1007/s10900-022-01175-4.
- Gupta, T. and Bhutta, M.F. (2023) ‘Outcomes of remote versus face-to-face ear, nose and throat outpatient consultation on patient pathways,’ Annals of the Royal College of Surgeons of England, 105(6), pp. 561–567. https://doi.org/10.1308/rcsann.2022.0144.
- Data Bridge Market Research (2022) Teleconsultation market Analysis, industry scope, & Forecast by 2029. https://www.databridgemarketresearch.com/reports/global-teleconsultation-market.
- Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (2023). Factsheet hybride zorg. https://nvz-ziekenhuizen.nl/sites/default/files/2023-05/NVZ_23_mei_def.pdf.
- Zuyderland (2024) Open Universiteit schoolt medewerkers Zuyderland in digitale zorg. https://www.zuyderland.nl/nieuws/open-universiteit-schoolt-medewerkers-zuyderland-in-digitale-zorg/
- Centraal Bureau voor de Statistiek (2023). Nederlander steeds vaker online voor medische diensten. https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2023/07/nederlander-steeds-vaker-online-voor-medische-diensten
- VIPLive (2023). Aantal digitale consulten bij huisartsenpraktijken verdrievoudigd in een jaar. https://viplive.nl/nieuws/aantal-digitale-consulten-bij-huisartsenpraktijken-verdrievoudigd-in-een-jaar
- NHS Digital (2023) Appointments in general Practice, December 2023. https://digital.nhs.uk/data-and-information/publications/statistical/appointments-in-general-practice/december-2023.
- Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (2022). E-healthmonitor 2022. https://medtechnederland.nl/wp-content/uploads/2023/03/e-healthmonitor-2022-stand-van-zaken-digitale-zorg_0.pdf
- Nederlandse Federatie van Kankerpatiënten organisaties (2023). Doneer Je Ervaring- peiling. https://doneerjeervaring.nl/media/1/NFK_Rapport_Doneer-Je-Ervaring_DIGITALE-ZORG-1.pdf.
- OECD (2023). The future of telemedicine after COVID-19. https://www.oecd.org/coronavirus/policy-responses/the-future-of-telemedicine-after-covid-19-d46e9a02/.
- Abraham, H.N. et al. (2022) ‘Patient satisfaction with medical and social concerns addressed during telemedicine visits,’ Cureus. https://doi.org/10.7759/cureus.32529.
- Landelijke Huisartsen Vereniging (2018). Balans in vraag en aanbod huisartsenzorg. Utrecht: Nivel. https://www.lhv.nl/wp-content/uploads/2021/06/Nivel_Prisman-rapport-balans-in-vraag-en-aanbod-huisartsenzorg.pdf.
- Keuper, J., Flinterman, L., Vis, E., Schaaijk, A. and van Batenburg, R. (2023). De arbeidsmarkt van de Nederlandse huisartsenzorg in 2022. [Utrecht: Nivel]. https://www.nivel.nl/sites/default/files/bestanden/1004425.pdf.
- Lehne, M. et al. (2019) ‘Why digital medicine depends on interoperability,’ Npj Digital Medicine, 2(1). https://doi.org/10.1038/s41746-019-0158-1.
- Box, D. (2023). Overcoming Challenges: The Vital Role of Interoperability in Remote Healthcare. LinkedIn. https://www.linkedin.com/pulse/overcoming-challenges-vital-role-interoperability-remote-david-box/
- Dedding, C. and Goedhart, N. (2023) ‘Digitale inclusie in beeld,’ De Fabeltjes-krant, December.
- Cheshmehzangi, A. et al. (2022) ‘Commentary: Reflecting on the neglected digital divide barriers of telemedicine during COVID-19,’ Frontiers in Public Health, 10. https://doi.org/10.3389/fpubh.2022.915401.
- Malon (2023) Download gratis het Digifit pakket. https://www.digivaardigindezorg.nl/vraag-gratis-jouw-digifit-pakket-aan/.
- Kuan, P.X. et al. (2022) ‘Efficacy of telemedicine for the management of cardiovascular disease: a systematic review and meta-analysis,’ The Lancet Digital Health, 4(9), pp. e676–e691. https://doi.org/10.1016/s2589-7500(22)00124-8.