Definitie

Online social networking (OSN), is een platform dat zich constant ontwikkelt [1]. De term refereert naar een internet-georiënteerde tool die zowel individuen als communities de mogelijkheid biedt om inhoud, sociale interacties en real-time samenwerkingen te creëren en delen. Daarnaast verstaan we onder OSN de verschillende manieren waarop onder andere bedrijven, gezonde en zieke mensen online samenkomen [2,3]. OSN vergemakkelijkt het samen kennis opdoen en het delen van ervaringen met elkaar.

Toepassingen & voordelen

OSN biedt een handvat voor zowel zorggebruikers als zorgprofessionals om informatie te delen en op te zoeken. Gebruikers hebben de mogelijkheid om gezondheidsbeleid en praktische zaken te bediscussiëren, gezondheidsgedrag te promoten, gegevens uit te wisselen, elkaar te voorzien van accurate informatie, snel informatie te verspreiden, netwerken te vormen en de interactie aan te gaan met andere zorggebruikers en/of zorgprofessionals [3,4]. Het is een dynamische gemeenschap waarin de gebruiker zelf inhoud genereert en de mogelijkheid geeft tot een open dialoog met één of meerdere gebruikers. Het Lifelines Corona-onderzoek stelde vast dat mensen zich tijdens de pandemie meer somber, lusteloos en eenzaam voelden [5]. Gezien de dalende mentale gezondheid in Nederland, is de optie tot een online open dialoog een zeer welkome functie geweest. OSN heeft vele mensen een steun in de rug kunnen bieden door mensen met elkaar te verbinden [6].

Markt

Dat OSN zijn groei doorzet blijkt wel uit de statistieken: 83,4% van de 4,5 miljard globale internetgebruikers en 90,7% van de 4,2 miljard mobiele internetgebruikers maken gebruik van social media. Daarnaast gebruikten 3,9 miljard mensen wereldwijd sociale media en had de gemiddelde gebruiker 8,8 social media-accounts in 2020 [7-9]. In 2014 was het gemiddeld aantal social media-accounts nog ‘slechts’ 4,8. Waarvoor social media ook gebruikt wordt, is het actief zoeken en delen van gezondheidsinformatie. Dit kan variëren van een simpele zoektocht naar hoe je een verkoudheid kan verlichten, tot het uitvoerig beschrijven van een ziekteproces op een persoonlijke blog [8,9]. Recent onderzoek wijst uit dat 80% van de social mediagebruikers die gezondheidsinformatie vergaren op platformen, zoeken naar recensies en ervaringen over de kwaliteit van ziekenhuizen of zorgprofessionals. Of simpelweg zoeken naar nieuwsupdates omtrent de zorg en medische wereld [9]. In 2000 en 2003 bleek dat respectievelijk nog maar zo’n 42% en 49% van de mensen internet gebruikte om gezondheidsinformatie te krijgen [10].

Drijvers

Verhoogd bewustzijn én groeiende acceptatie
Groeiende connectiviteit en verbeterde data-infrastructuur
Veranderende zorgbehoeften

Belemmeringen

Data leidt tot misinterpretatie
Steeds meer nadruk op privacy gevoeligheid
Ethische vraagstukken

Naast dat OSN wordt gedreven door een groeiende connectiviteit en een verschuiving van zorgbehoeften, zijn er ook een aantal risico’s te noemen. Doordat wij steeds meer applicaties ontwikkelen voor het delen van persoonlijke gezondheidsinformatie en mensen ook vragen om gezondheidsinformatie te delen, is het een uitdaging om de privacy van persoonlijke gegevens en patiënten te waarborgen [11-13]. Er zal ook gewaakt moeten worden voor het schenden van de patiënt-arts relatie [14,15]. Zo speelt momenteel ook de discussie rondom het online verspreiden van complottheorieën en onjuistheden wat betreft vaccinaties en COVID-19 [16]. De kwaliteit en betrouwbaarheid van informatie op de platformen valt hierdoor soms in twijfel te trekken [17]. Tegelijkertijd heeft de pandemie het belang en de relevantie van OSN benadrukt. Zowel op zakelijk als maatschappelijk vlak hebben bedrijven en personen gedurende de pandemie een flinke toename gezien binnen het gebruik van social media. De wens om contact te houden is namelijk sterk wanneer fysiek contact niet meer mogelijk is [18].

Conclusie

Het gebruik van online social networking neemt alleen maar toe de komende jaren en zal ook een stijging kennen in de gezondheidszorg De patiënten van de toekomst zullen nog meer verwachten dat zij hun informatie en communicatie via deze weg kunnen uitwisselen en overbrengen. De gezondheidszorg zal hier op de juiste manier mee om moeten gaan, waarbij er gelet moet worden op de naleving van privacywetgeving omtrent de gegevens van de patiënt.