Door de vergrijzing telt Nederland steeds meer patiënten met chronische ziekten. Daarnaast kampen we met met groeiende tekorten op de arbeidsmarkt in de gezondheidszorg die de werkdruk verder verhogen. De zorg moet anders ingericht worden om iedere Nederlander ook in de toekomst te kunnen blijven bedienen met kwalitatief uitstekende zorg. Hiertoe zullen we de behoefte van de individuele patiënt als vertrekpunt moeten nemen.
“Momenteel zijn de zorgpaden ingericht vanuit een aandoening, op basis van de werkprocessen van de zorgprofessional. En ook het daaraan gekoppelde financieel systeem is niet afgestemd op integrale zorg vanuit de behoefte van een patiënt.”
Maar een patiënt denkt zo niet. We moeten starten met iedere patiënt centraal te stellen en, naar eigen vermogen, meer regie te geven over zijn of haar gezondheid en zorg. Al is het alleen maar zodat ze meer compliant zijn aan leefstijladviezen en medicijngebruik. Daardoor zullen ze ook sneller geneigd zijn hun gedrag te veranderen.
Behoefte van het individu staat centraal in blended care
Uit onderzoek is gebleken dat de meeste patiënten over het algemeen positief tegenover het gebruik van digitale toepassingen in de gezondheidszorg staan. Met digitale toepassingen kunnen wij patiënten in staat stellen om betrokken te zijn bij hun eigen zorg en hen zorgvuldig informeren zodat ze goede keuzes kunnen maken ten aanzien van hun eigen ziekte en gezondheid. Echter, de digitale mogelijkheden dienen een aanvulling te zijn op de traditionele zorg en geen volledige vervanging: zogenaamde ‘blended care’. Zo ontwikkelden we binnen Saltro in samenwerking met huisartsen en patiënten het uitslagenportaal, waarin patiënten zelf hun bloeduitslag met laagdrempelige uitleg kunnen inzien. Patiënten krijgen op deze manier meer inzicht in hun eigen gezondheid, zo raken ze meer betrokken bij het zorgproces en gaan ze ook beter voorbereid in gesprek met de huisarts.
Opnieuw moet de behoefte van het individu leidend blijven. En die is divers. Waar een grote groep patiënten de technologie volledig zal omarmen, zal er ook een groep behoefte blijven houden aan een vertrouwenspersoon.
“Er ligt voor zorgaanbieders een uitdaging om een hybride model te ontwikkelen, waarbij mensen die van digitale toepassingen en zelfmanagement gebruik willen maken dat wel kunnen doen, terwijl traditionele ‘warme zorg’ ook in stand blijft. Zo ook voor ons.”
Daar komt nog bij dat we de zorg op de oude manier in feite niet meer georganiseerd krijgen met het groeiende arbeidsmarkttekort. Technologische toepassingen kunnen een enorme efficiëntieslag bewerkstelligen in de zorg, bijvoorbeeld in de ondersteuning bij administratieve handelingen.
De inzet van de juiste technologie is niet vanzelfsprekend
We zien een enorme groei aan toepassingen op het gebied van do-it-yourself (DIY) diagnostics. Een ontwikkeling die ik ook toejuich. Zo zijn voor het thuismeten van het glucosegehalte of de stollingswaarde van je bloed reeds goede toepassingen beschikbaar. Echter, van veel apparaten die nu op de markt komen om jezelf te meten, weten we veelal nog niet wat goed is en wat niet goed is. Ook zijn er een hoop commerciële sites die online diagnostiek aanbieden. Het zijn vaak testen die over het algemeen niet gevalideerd noch aantoonbaar betrouwbaar zijn. In Europa bestaat bijvoorbeeld niet een vergelijkbaar keurmerk zoals die van de Food and Drug Administration (FDA) in de Verenigde Staten. Voor consumenten is het niet gemakkelijk om het kaf van het koren te scheiden. Als patiënten vervolgens wel vertrouwen op de uitkomst van die niet gevalideerde DIY diagnostics, brengt dat risico’s met zich mee. Zo bood de ANWB ooit een test voor de ziekte van Lyme aan, die niet bleek te werken. Of kon de grote Silicon Valley-belofte Theranos haar beloften van een ‘unieke’ bloedtest met één druppel bloed helemaal niet waarmaken.
Het is belangrijk om vanaf de start in co-creatie met zowel patiënten, zorgvragers als zorgprofessionals een nieuwe digitale toepassing te ontwikkelen. Ook dienen zorgverzekeraars waar mogelijk in een zo vroeg mogelijk stadium aan te sluiten om opschaling in een latere fase sneller te bewerkstelligen. De daadwerkelijke effecten van nieuwe toepassingen dienen academisch gevalideerd te worden. En de kennis die wordt opgedaan tijdens studies en onderzoeken moet breed beschikbaar zijn, zodat iedereen deze inzichten kan gebruiken bij de (door-)ontwikkeling van zorgprogramma’s en eHealth-toepassingen. Daarom werken we vanuit Saltro ook nauw samen met het National eHealth Living Lab.
Succesvol innoveren vraagt doorzettingsvermogen
Om innovaties succesvol te laten landen in de praktijk moet ook innovatievermogen van de organisatie zelf versterkt worden. De afgelopen jaren hebben we binnen Saltro hard gewerkt om een innovatieve koploperorganisatie te worden. Dit vraagt echter doorzettingsvermogen.
“Innoveren is namelijk niet altijd sexy en is vaak ook veel ploeteren.”
Succesvol innoveren vergt veel herhalen, doorontwikkelen én initiëren. Het vraagt dapper leiderschap en uithoudingsvermogen. Onze organisatiestrategie is diverse malen aangescherpt, waarbij we alle organen binnen de organisatie hebben betrokken. Daarnaast is veel aandacht besteedt aan onze organisatiestructuur en -cultuur. Medewerkers zijn bijgeschoold en geïnspireerd gehouden.
Blijven samenwerken in de toekomst
Saltro zal blijven meebewegen met de veranderde wereld om ons heen en geleidelijk meer opschuiven van een laboratorium naar een datacentrum. Binnen nu en vijf jaar krijgen we diagnostische data van patiënten binnen, die ervoor gekozen hebben om zichzelf te monitoren of dit doen omdat hun dokter dat besloten heeft. Daarnaast krijgen we traditionele data vanuit ziekenhuizen, huisartsen en prikpunten. Ook zullen consumenten en potentiële patiënten middels DIY diagnostics meer en meer gegevens verzamelen. Onze rol wordt om al die data te integreren en om te zetten in bruikbare informatie persoonlijk: op maat en dichtbij.
Dat brengt ook nog uitdagingen met zich mee. Om gegevens op een veilige manier te verzamelen en te delen, dient de ICT-infrastructuur op orde te zijn. De privacy van de patiënt dient immers gewaarborgd te blijven. Daarnaast worstelen ook nog veel organisaties met de praktische aspecten van de wet- en regelgeving, waaronder de recentelijk geïntroduceerde AVG. Met alle bij de zorg betrokken partijen zullen we hierin stappen moeten zetten, zodat we gezamenlijk voorbereid zijn op de toekomst.
