De houdbaarheid van de zorg voor ouderen is over de datum. De vergrijzing heeft de komende jaren een ongekend grote impact op de maatschappij. En de coronapandemie maakt pijnlijk extra voelbaar wat hét knelpunt voor de ouderenzorg is: meer vraag dan medewerkers. We moeten grote stappen zetten om de verpleegzorg naar de toekomst te kunnen blijven garanderen. Met de maatschappelijke verandering in het achterhoofd is tanteLouise al lang vóór de coronapandemie een andere weg ingeslagen. Op die weg proberen we enerzijds de groeiende zorgvraag te remmen, en anderzijds in te zetten op het verbeteren van de ratio zorgvragers/medewerkers. Anders kijken naar hetzelfde, is dan ook het devies. Maar ook anders denken en anders doen. Dit betekent dat we ons als zorgorganisaties meer richten op het ondersteunen van het continuüm van het leven van de zorgvrager in plaats van aanbod op individuele zorgmomenten. Zorgvragers worden daartoe in staat gesteld om beter hun eigen leven te leiden met eigen normen en waarden. Digitale technologieën zijn daarbij een belangrijke enabler in de reis naar toekomstbestendige verpleegzorg voor tanteLouise.
De belofte van zorginnovatie
De missie van tanteLouise is om de beste zorg te leveren, waar thuis ook is. De organisatie beschouwt daartoe innovatie binnen de ouderenzorg als één van haar kernactiviteiten. Het uitgangspunt daarbij is dat de inzet van technologie en innovatie noodzakelijk is om onze doelen te kunnen halen, nu en in de toekomst en aan een groeiend aantal ouderen. En er zit nog ‘spil’ in het huidige systeem. Processen kunnen efficiënter en effectiever gemaakt worden, tegelijkertijd biedt het huidige systeem ruimte om beter op het continuüm van het leven van de zorgvrager aan te sluiten. Hiermee draagt technologie bij aan het verhogen van de doelmatigheid en kwaliteit van de zorg, en wordt tegelijkertijd het werkplezier onder medewerkers verhoogd.
TanteLouise toonaangevend in zorginnovatie
Veel van haar innovatieprojecten brengt tanteLouise samen in haar ‘kraamkamer’ van tantesZorglab. Hier wordt een verbinding gemaakt tussen knelpunten uit de praktijk en nieuwe (digitale) oplossingen. Bovendien verschilt per project het niveau van implementatie; hoe ver is de ontwikkeling of hoe concreet of tastbaar is het product. Voor een heldere indeling van alle activiteiten wordt binnen de organisatie gebruik gemaakt van een variant op het honingraatmodel van Vilans. Voor elke innovatie is het nodig te bepalen of deze aan het begin staat van de ontwikkeling (nieuwe vragen, verkennen, uitproberen) of al verder is en er meer sprake is van in gebruik nemen of opschalen. Onze ervaring; hanteren van dit model werkt.
De activiteiten die tanteLouise ontplooit zitten vaak in de verkennende en explorerende fase. In die kneedbare fase zit in onze beleving de grootste winst naar de toekomst, juist om de innovatie mee de juiste richting op te helpen. We bepalen aan de voorkant doelgericht de toegevoegde waarde van innovaties en meten/onderzoeken dit om bewijslast te verzamelen. Tegelijkertijd sturen we ook effectief op het ‘verzilveren’ van de toegevoegde waarde. Als voorbeeld: wanneer een innovatie leidt tot meer tijdswinst, proberen we deze uren niet met andere activiteiten in te vullen maar te sleutelen aan de ratio zorgvragers/medewerkers. Inmiddels lopen er meerdere innovatieprojecten binnen de kraamkamer van tantesZorglab (op nationaal én internationaal niveau), zoals de ontwikkeling van robot SARA, ontwikkeling van de SmartFloor, opschaling van de Momo BedSense en opschaling van de WOLK-heupairbag. Met dit laatste project wonnen we ook de Challenge voor Verpleeghuizen van de Toekomst in 2021.
Het vertrekpunt zijn altijd de knelpunten in de zorg en processen (bij medewerkers én cliënten). Tegelijkertijd laten we ons inspireren door de mogelijkheden van nieuwe technologieën en staan we open voor dingen die er nog niet zijn.”
Samen innoveren is beter en sneller innoveren
Naast dat tanteLouise zelf veel innovatieprojecten initieert en organiseert, houden we veel contact met onze omgeving om ‘bij te blijven’ wanneer andere partijen innovatieve trajecten doorlopen. Onderdeel hiervan is het programma ‘Anders werken in de zorg’ waarin tanteLouise in 2018 het initiatief nam om in een hoog tempo bestaande innovatieve technologie in te zetten bij inmiddels meer dan 50 deelnemende zorgorganisaties in de regio’s Midden-Brabant, West-Brabant, Friesland en Zeeland. Het gaat daarbij niet alleen om het delen van ervaringen van succesvolle pilots, maar om echte impact te realiseren die bijdraagt aan kwaliteit van zorg en het arbeidsmarktprobleem. Het invoeren van slimme technologische oplossingen gaat immers een stuk sneller en succesvoller als we het samen doen. De focus ligt dan ook op opschaling en niet steeds het wiel opnieuw uitvinden. Als we solistisch bezig blijven, maken we te weinig impact, zo is het credo.
De deelnemende zorgorganisaties in een regio kiezen samen kansrijke innovaties voor de ouderenzorg uit, testen die eerst op kleine schaal en voeren ze daarna op grote schaal in. Daarbij leren we van elkaars ervaringen én kijken we natuurlijk of de innovatie het gewenste effect oplevert. Een onderliggende formule vormt de basis voor het succes, waarbij wordt uitgegaan van transparantie, gelijkwaardigheid, eigenaarschap en verbondenheid. De organisaties vormen met elkaar een daadwerkelijke beweging waarin de juiste randvoorwaarden (financiële middelen, actief programmamanagement, continue inspiratie) zijn geborgd. Zo vormt het programma ook een ideale springplank voor kleinere zorgorganisaties die wellicht nu niet de innovatieve slagkracht hebben om digitale technologieën te verkennen. En als tanteLouise blijven we actief nieuwe inzichten halen én brengen met al onze collega’s. Naast dat we actief zijn in het programma ‘Anders werken in de zorg’, participeren medewerkers van tanteLouise ook in andere nationale én internationale netwerken, zoals het Interreg-project SEAS 2 Grow en de International Federation of Aging en werken we samen in regionale en internationale innovatietrajecten.
“We proberen in de zorg nog te vaak zelf opnieuw het wiel uit te vinden. Daar hebben we simpelweg niet meer de tijd voor. We moeten actief kennis delen met elkaar om nu te versnellen en elkaar te versterken.”
Zorginnovatie vergt ook een andere manier van denken
Het faciliteren van ruimte voor innovatie en kennisdeling zijn voor tanteLouise belangrijke onderdelen van een innovatief klimaat. Daarnaast is het belangrijk dat medewerkers de juiste vragen stellen om problemen op te lossen, of te komen tot nieuwe achterliggende vragen. Het houdt ook in dat er ruimte is om op zoek te gaan naar antwoorden én dat er continue gezocht wordt naar nieuwe producten en ideeën. Deze nieuwe vragen leiden ook tot nieuw onderzoek. We laten ons niet leiden door wat nu niet kan, maar stellen ons continue de vraag: ‘Wat zouden we eigenlijk willen bereiken?’ Dit vergde een paradigmashift in de manier van denken binnen onze organisatie.
“Kwaliteit is niet alleen zorgen voor de cliënten van nu, maar ook nadenken over de zorg voor cliënten over vijf en tien jaar.”
We maken daarmee als tanteLouise continue een stap naar het onbekende en formuleren een nieuwe ‘hoe kunnen we’-vraag. Daarbij leggen we de nadruk op proces en sociale innovatie, waarbij (nieuwe) technologie vaak de trigger vormt van het innovatieproces. Het betekent ook dat we met zogeheten ‘demolition teams’ kijken naar procesoptimalisatie. Waar zit de waste of wat is wellicht overbodig en moeten we ‘killen’? Als we immers alles op proberen te lossen met enkel technologie bewegen we de verkeerde kant op en creëren we wellicht een technologisch-ondersteunde veel duurdere en arbeidsintensievere sector. Doordat we zorginnovatie op een andere manier benaderen, leidt het tot nieuwe verfrissende inzichten en waardeproposities. En het feit dat we dit doen creëert ook weer energie en enthousiasme onder onze medewerkers.
Reis naar het volgende plateau
Als tanteLouise beseffen we terdege dat innoveren ook betekent dat het nooit klaar is. Er zijn altijd weer nieuwe ideeën. Maar dat we nooit klaar zijn is geen legitimering om stil te blijven zitten, integendeel. We moeten nu stappen zetten om de zorg naar de toekomst te kunnen blijven garanderen. Binnen tanteLouise beschouwen we het als reis waarin we continue koers zetten naar een volgend plateau. En bij ieder bereikt plateau kan weer, afhankelijk van nieuwe ontwikkelingen, inzichten en ideeën, de koers worden bepaald naar het volgende plateau. Waarbij we het eerder beschreven wenkend perspectief voor ogen houden. Aan ons de taak om de organisatie en onze medewerkers zo goed mogelijk te equiperen voor deze reis. En het reisgezelschap waarmee we de reis maken steeds groter te maken.
