Robotische chirurgische systemen hebben de afgelopen jaren grote vooruitgang geboekt en zijn een vast onderdeel geworden van de capaciteiten van de meest geavanceerde chirurgische centra. Dergelijke systemen worden bijvoorbeeld gebruikt voor minimaal invasieve of laparoscopische chirurgie (kijkoperaties). Echter, de kosten en tijdsinvestering maken het onmogelijk om elke ingreep met een operatierobot uit te voeren en het is noodzakelijk om een goede balans te vinden. Het Maxima Medisch Centrum (MMC) heeft een vooraanstaande rol op het gebied van kijkoperaties. Medio 2018 namen zij een nieuwe technologische innovatie voor kijkoperaties in gebruik: een robotarm genaamd FlexDex.

FlexDex is met name bedoeld voor chirurgen die laparoscopisch opereren in de buik- of borstholte. Het is een innovatief chirurgisch instrument waarmee chirurgen al het benodigde laparoscopische hechtwerk kunnen doen. FlexDex wordt bediend vanuit de hand van de chirurg. “We spreken hier over human-guided robot surgery”, aldus Hubert Prins, voormalig gastro-intestinaal chirurg en verantwoordelijk voor de opleiding en trainingen van de laparoscopische operateurs bij Alphatron Surgical. De instrumenten verdwijnen door een kleine snee in de buikholte. FlexDex wordt gepaard met 3D-kijkoperatietechniek, waardoor de chirurg precies ziet waar hij of zij moet zijn. De tip van het instrument kan binnen in het lichaam 360 graden rondom manoeuvreren en volgt nauwkeurig de hand- en polsbewegingen van de chirurg.

“Reacties vanuit het MMC over FlexDex zijn positief.” FlexDex heeft een besturingsmechanisme dat intuïtief is, tactiele feedback geeft, disposable én in zeer korte tijd aan te leren is. Niet alleen wordt opereren minder belastend omdat er minder schouderbewegingen nodig zijn, maar ook kunnen chirurgen nu op moeilijk bereikbare plaatsen in het lichaam opereren. En omdat ze met meer precisie kunnen bewegen, raakt omliggend weefsel minder beschadigd. Hoe kleiner de wond, hoe sneller de patiënt herstelt en hoe minder kans er is op complicaties.

Daarnaast is FlexDex kostenbesparend. De aanschaf- en onderhoudskosten zijn slechts een fractie van andere operatierobots met dezelfde functionaliteiten. “Daarnaast kan per ingreep kan tot wel €4.000 worden bespaard ten opzichte van andere operatierobots.” Het FlexDex systeem kent namelijk geen dockingtijd, de inzet van de robotarm vereist geen groot team van artsen en verpleegkundigen die wekenlang getraind worden en de robotarm kan in iedere operatiekamer worden ingezet. Ziekenhuizen kunnen daardoor desgewenst de financiële druk van gerobotiseerde ingrepen verlagen.

Het is belangrijk om voor de implementatie planmatig aan de slag te gaan en om de impact op het gehele zorgproces te evalueren. Er dient hierbij aandacht uit te gaan naar het gehele speelveld van stakeholders. Veiligheid voor patiënt én professional staan hierbij voorop. Het MMC startte eerst een pilottraject met een ervaren laparoscopisch chirurg. Inmiddels worden meerdere chirurgen binnen het MMC getraind om te opereren met FlexDex. Dit trainingstraject gebeurt buiten het reguliere operatieprogramma. Op deze manier worden chirurgen in relatief korte tijd bekwaam met FlexDex.

Momenteel kent FlexDex nog enkel de naaldvoerder als instrument. Naar de toekomst toe wordt de robotarm verder doorontwikkeld, verrijkt met nieuwe instrumenten en gevalideerd in diverse klinische trials. “Met FlexDex hopen we het paradigma te verstoren waarin chirurgen moesten kiezen tussen hoge kosten/hoge functie en lage kosten/lage functie.”