cBoards

Auteur
Team Zorg Enablers
Gepubliceerd op
24-11-2021
Categorie
Implementaties | Consulteren

 

De essentie van de Juiste ‘Zorg op de Juiste Plek’ is duurdere zorg voorkomen, zorg dichter bij mensen thuis verplaatsen en zorg vervangen door digitale zorg, middels e-health toepassingen. Dit helpt mensen beter te leven en functioneren met hun ziekte of beperking. Om dit te bewerkstelligen is een overzichtelijke en efficiënte samenwerking binnen en tussen verschillende zorgorganisaties cruciaal. Hiertoe ontwikkelde Caresharing het platform cBoards, gericht op samenwerking tussen zorgprofessionals, informele zorgverleners en patiënten aan de hand van zogenaamde ‘boards’. Een board is een themagericht multidisciplinair patiëntendossier, waarbij alleen relevante medische gegevens voor iedereen inzichtelijk zijn en alleen relevante personen en teams betrokken worden. De zorgprofessional ervaart alles als één systeem, van waaruit bijvoorbeeld ook chat- en beeldbelcommunicatie met patënten en andere zorgprofessionals plaatsvindt. Dit maakt (regionale) samenwerkingen veilig, overzichtelijk en efficiënt. In samenwerking met onder meer zorgverzekeraar Zilveren Kruis en Sigra, een regionaal samenwerkingsverband van organisaties in zorg en welzijn in en rondom Amsterdam, wordt cBoards inmiddels succesvol ingezet in de regio Amsterdam.

 

 

Het bundelen van krachten als start voor opschaling ‘cBoards, tenzij’
Het zorglandschap is aan het veranderen: waar de zorg voorheen vrij lineair werd ingericht (bijvoorbeeld van huisarts, naar specialist), wordt er nu uitgegaan van een netwerk van zorgverleners rondom een zorgconsument. Echter, wanneer meer zorgverleners bij de zorg betrokken zijn, wordt het een steeds grotere uitdaging om onderling de zorg af te stemmen en elkaar op de hoogte te houden van relevante ontwikkelingen. Zo ook in de regio Amsterdam.

Eind 2018 schoof Sigra aan bij een regionaal overleg van diverse VVT-instellingen met als onderwerp transmurale communicatie. Er bestond een gedeelde behoefte om de afstemming op een eenduidige en efficiënte manier plaats te laten vinden, vooral nu de analoge dossiers ook nog eens vervangen werden door digitale dossiers. “Daartoe werd het project ‘Communicatie in de Wijk’ opgezet. Na een probleemanalyse en selectietraject werden vier pilots gestart met twee verschillende leveranciers die mogelijk in deze behoefte zouden kunnen voorzien. Voor een snelle, stapsgewijze opschaling bleek cBoards het best passend te zijn”, aldus Floor Bos, manager digitale zorg binnen Sigra. Begin 2020 werd het evaluatierapport met de opschalingsplannen gepresenteerd. Toen de coronapandemie begon, werd aanvankelijk gedacht dat de opschaling binnen de hele regio Amsterdam gefinancierd zou kunnen worden vanuit de Stimuleringsregeling eHealth Thuis (SET)-subsidie, maar dat verliep anders dan gehoopt. Bos: “De vrijgekomen subsidies vanuit de overheid voor digitale zorg op afstand werden in het begin van de coronacrisis voornamelijk gebruikt voor het faciliteren van beeldbellen binnen zorgorganisaties. Samenwerking tussen verschillende soorten zorginstellingen is veel complexer dus daar ging het geld niet heen.

Om toch te komen tot een efficiënt samenwerkingsplatform in de regio Amsterdam, werd er besloten om krachten te bundelen met twee andere regionale projecten rondom digitale zorg. Een hiervan was het project de Virtual Ward, met als doel kwetsbare patiënten thuis te behandelen in plaats van in het ziekenhuis door de digitale integratie van ziekenhuis, eerste lijn en thuiszorg. Het project is een initiatief van het OLVG en Cordaan in samenwerking met de Amsterdamse Huisartsen alliantie en Zilveren Kruis. “De alsmaar groeiende personeelstekorten in de zorg zijn al langer een grote zorg. Maar wat het in Amsterdam extra urgent maakte, was dat locatie OLVG West door het faillissement van het MC Slotervaart in 2018 er heel veel patiënten bij heeft gekregen”, zo vertelt Jan Christiaan Huijsman, strategisch adviseur digitale zorg bij Zilveren Kruis. Als digitale tool werd in dit project na een uitgebreid selectietraject ook gekozen voor cBoards. Huijsman: ‘’Met een werkgroep digitale zorg hebben wij anderhalf jaar lang de markt verkend, leveranciers gescreend en een model ontwikkeld waarmee de proposities van de verschillende leveranciers met elkaar vergeleken konden worden. In dit onafhankelijke model werd onder andere gekeken naar de toegevoegde waarde voor patiënt en zorgprofessional en de ‘total costs of ownership’ van de technologie, om zo de waarde van de leveranciers ten opzichte van elkaar te kunnen duiden. cBoards kwam uit ons onderzoek naar voren als de meest waardevolle, concrete en pragmatische oplossing en bovendien had Caresharing al een volledig interoperabel systeem ontwikkeld’’.

Daarnaast liep in de regio het programma Amsterdam Vitaal & Gezond, om te zorgen dat ook in de toekomst iedereen vitaal en gezond kan leven én gebruik kan maken van goede en betaalbare ondersteuning en zorg. Het programma is een samenwerkingsverband van de gemeente Amsterdam, Cliëntenbelang Amsterdam, zorg- en welzijnsaanbieders verenigd in Sigra en zorgverzekeraar Zilveren Kruis. Onder het mantra ‘samen minder beter doen’ werd het uitgangspunt ‘cBoards, tenzij’ omarmd voor de regio Amsterdam om zo te zorgen dat zorgprofessionals gestimuleerd worden om transmuraal samen te werken. Bos: “het is onwenselijk dat zorgprofessionals binnen de regio gebruik maken van verschillende diensten zoals Siilo, Signal of WhatsApp aangezien op die manier niet snel en efficiënt gecommuniceerd kan worden. Je zou willen dat iedereen voor zichzelf een afweging hierin kan maken, maar dit vergt volledige interoperabiliteit tussen verschillende technologieën, en zo ver zijn we nog lang niet. Het was nu vooral ook belangrijk om schaal te creëren.

 

 

Een gecombineerde top-down en bottom-up strategie voor de opschaling
Voor het creëren van draagvlak én het realiseren van de opschaling werd gebruik gemaakt van een gecombineerde top-down en bottom-up strategie. Zo speelde volgens Tijs Rietjens, directeur van Caresharing, de bestuurlijke samenwerking tussen zorginstellingen in Amsterdam, ondersteunt door Sigra als Regionale Samenwerkingsorganisatie, een belangrijke rol in het schetsen van de stip op de horizon en het formuleren van gedragen doelstellingen. “Samen met alle bestuurders van de betrokken partijen wisten we het grotere plaatje voor de regio te schetsen waarbij duidelijk werd dat er niet alleen in puntoplossingen moest worden gedacht, maar juist in een duurzame platformoplossing. Het gaat initieel niet om de technologie, maar om het vinden van een opschaalbare oplossing voor een vraagstuk op de langere termijn”, licht Rietjens toe. Voor een optimale samenwerking tussen de verschillende partijen werd gebruik gemaakt van het vijf-lagen interoperabiliteitsmodel van Nictizi als mede de common eye methodiek voor samenwerken. Het voor ogen houden van een gedeelde visie en ambitie is ook volgens Huijsman cruciaal: ‘’In de ‘traditionele’ wereld hielden alle partijen de kaarten tegen de borst en werd ervan uitgegaan dat bijvoorbeeld wij als zorgverzekeraar alleen maar commerciële doelstellingen hebben. In de wereld van nu, waarin de transformatieopdracht relevanter is dan ooit door onder andere de toenemende arbeidstekorten en stijgende zorgvraag, zitten we midden in de beweging naar het openlijk delen van data en kennis, om zo goede zorg mogelijk te houden. Daarin vinden wij cBoards een prachtig voorbeeld, een soort Gallisch dorpje dat de strijd aangaat met de dominante leveranciers.” Tegelijkertijd was het cruciaal dat cBoards gedurende het opschalingstraject haar meerwaarde aantoonde in de dagelijkse praktijk met concrete casussen. Hiermee groeide ook het vertrouwen in de toepassing vanuit de praktijk.

Het ‘ouderenzorg board’ als succesvolle use-case
Inmiddels is cBoards actief in meerdere zorgorganisaties in de regio Amsterdam en zijn de reacties positief. Een van de plekken waar cBoards gebruikt wordt is binnen het programma Beter Oud Amsterdam, waar in de eerste fase het ouderenzorg board gebruikt wordt om huisartsenorganisaties en VVT-instellingen efficiënt met elkaar samen te laten werken. Binnen dit board worden alle belangrijke gegevens voor de multidisciplinaire zorg rondom kwetsbare ouderen samengebracht, zodat alle betrokkenen efficiënt samen kunnen werken. Dat klinkt heel eenvoudig, maar valt in de praktijk nog wel eens tegen, legt Martin Kuper, Praktijkondersteuner Ouderen en tevens coördinator ouderenzorg bij de Regionale Organisatie Huisartsen Amsterdam (ROHA), uit: ‘’In het begin was het nog wel eens lastig om zorgpartijen volledig aangehaakt te krijgen omdat het platform pas écht waarde gaat leveren als álle bij de ouderen betrokken zorgprofessionals aangesloten zijn. Pas toen cBoards breder geïntroduceerd werd in de wijk, zag iedereen de voordelen: duidelijke, veilige en vooral efficiënte communicatie en gegevensuitwisseling tussen verschillende type zorgorganisaties. In de praktijk heb ik ervaren dat het beter werkt om stapsgewijs op te schalen, van het simpele gebruik van de chatfunctie naar het in gebruik nemen van uitgebreidere functionaliteiten.’’

cBoards – Caresharing

Zeker binnen de ouderenzorg, waar vaak verschillende typen zorgprofessionals, maar ook mantelzorgers betrokken worden bij het zorgproces van een patiënt, was er al langer een grote behoefte aan het verbeteren van de netwerkzorg. De wijkverpleging is inmiddels erg enthousiast over de hoeveelheid patiëntinformatie die zij in het ouderenzorg board kunnen inzien vanuit de huisarts, ook al communiceert het platform nog niet altijd voldoende met de informatiesystemen die in de eigen VVT-instelling gehanteerd worden. ‘’De integratie van cBoards in de huisartsenpraktijk verloopt vrij soepel, maar binnen de VVT blijft het vaak nog knip- en plakwerk om alle informatie goed op te slaan. Uiteindelijk wil je natuurlijk toe naar een platform dat zonder problemen communiceert met de systemen van de verschillende zorgaanbieders. Gelukkig wordt hier binnen Caresharing en door de ECD-leveranciers hard aan gewerkt’’, aldus Kuper.

Belangrijkste vervolgstappen voor de regio Amsterdam
Momenteel wordt sterk ingezet op regievoering op strategisch portfoliomanagement en wordt er hard gewerkt aan een breed opschalingsplan. Om daartoe te komen zal de technologie verder doorontwikkeld worden op basis van specifieke behoeften die aanwezig zijn in de regio. Ook wordt de toegevoegde waarde van cBoards voor de regio in kaart gebracht om de (maatschappelijke) business case te kunnen vormen. Daarvoor wordt onder meer het aantal polibezoeken en de mate van therapietrouw na invoering van cBoards geanalyseerd. ‘’Gezien de grote aantallen patiënten zou je zeggen dat er met ons systeem winst te halen valt, maar dat moet nog maar aangetoond worden’’, legt Rietjens uit. Wat volgens Bos echter lastig is voor het maken van een sluitende business case voor digitale innovaties zoals cBoards, is dat ze pas rendabel gaan zijn als zowel de fysiotherapeut als de huisarts als de apotheker meedoen.

Voor een verdere opschaling van cBoards wordt onder andere gekeken naar het project Virtual Ward Ouderen als vervolg op Communicatie in de Wijk, waarbij cBoards zou kunnen ondersteunen in het verbreden van de netwerkzorg, bijvoorbeeld door het faciliteren van efficiëntie communicatie tussen ouderenzorg- en GGZ-instellingen. Ook wordt gekeken naar het inzetten van buurtteams die als schakelpunt tussen het sociale domein en de zorg kunnen fungeren. Volgens Rietjens is het belangrijk om continu te blijven leren van de implementatie- en opschalingstrajecten die in het verleden zijn gerealiseerd. “Wij krijgen continu vragen of cBoards kan ondersteunen, zowel vanuit grote programma’s zoals Babyconnect, alsook vanuit lokale zorginstellingen. Veel dingen die wij op lokaal niveau realiseren kunnen we vervolgens als blauwdruk gebruiken voor de regionale inzet van cBoards.”

Interoperabiliteit, betrokkenheid van eindgebruikers en ketenoverstijgende bekostiging als belangrijke randvoorwaarden voor bereiken ambitie
De ambities van de betrokken partijen rijken ver. Maar voor landelijke opschaling van cBoards zijn er nog een aantal belangrijke randvoorwaarden waaraan voldaan moeten worden. ‘’Een structurele bekostiging voor transmurale netwerkzorg is hard nodig maar ontbreekt nog altijd. Zonder structureel geld voor dit soort innovaties kun je nooit sector overstijgend transformeren’’, erkent Huijsman. Maar naast het feit dat de bekostiging in de toekomst ketenoverstijgend georganiseerd moet worden, speelt interoperabiliteit volgens Rietjens een grote rol. Initiatieven zoals MedMij, NUTS, LSP Ketenzorg en TWIIN zijn hierbij van grote waarde. ‘’Nog te vaak zijn wij genoodzaakt ons als IT-leverancier als een kameleon door het zorglandschap te bewegen om zo goed mogelijk interoperabel te zijn met de bestaande informatiesystemen van zorgorganisaties, die allemaal weer net andere koppelingen nodig hebben’’ legt Rietjens uit. Ook Bos benadrukt het belang van dergelijke initiatieven in het betaalbaar en organiseerbaar houden van de zorg, zeker nu de gezondheidszorg meer richting netwerkzorg beweegt. Bos: “Het succesvol implementeren en opschalen van technologie vraagt volharding en is vaak hard ploeteren, waarbij je stapje voor stapje wordt beloond voor je inspanningen.” Een belangrijke leerles was om zowel de zorgprofessional als de patiënt te betrekken bij het implementatietraject door ze te laten ervaren dat de techniek hen kan helpen. De patiënt moet ervaren hoe de technologie zijn of haar kwaliteit van leven kan verhogen. En de zorgprofessional moet op een gegeven moment gaan inzien dat een goede digitale voorziening hem of haar gaat helpen om de zorgstromen van nu en de toekomst behapbaar te houden.

De gedeelde zorginhoudelijke ambitie van de betrokken partijen is om het sociale domein meer te verbinden met het medische domein om zo betere (preventieve) zorg te kunnen leveren aan burgers, met als resultaat een demping van de toestroom naar zorg. ‘’Om dat te kunnen bereiken wil je toe naar vitale, betrouwbare en goedwerkende digitale platformen voor een effectieve en efficiënte samenwerking tussen transmurale zorgpartners, patiënten en mantelzorgers’’, voegt Huijsman toe. Binnen het samenwerkingsverband worden doelen en resultaten geformuleerd aan de hand van de quadruple aim om zo de kwaliteitsverbetering van de zorg inzichtelijk te maken. Bos: “Wat betreft IT zou er een overzichtelijker landschap moeten komen met minder tools en vervelende firewalls die de zorg alleen maar complexer maken.” Rietjens voegt hieraan toe dat het werken in goed georganiseerde, interoperabele netwerken een belangrijke pijler is voor het aantonen van de waarde van cBoards in de praktijk. Hiertoe is het van belang dat er, volgens het principe van waardegedreven zorg, niet alleen gekeken wordt naar de bekostiging van een technologie voor alleen hartfalen of alleen dementie, maar naar de bekostiging van zorgnetwerken als geheel. Want alleen dan kunnen digitale toepassingen zoals cBoards hun echte waarde laten zien in de zorg en bijdragen aan het realiseren van de juiste zorg op de juiste plek.

cBoards

Het mede door Tijs Rietjens ontwikkelde cBoards van Caresharing is een digitaal samenwerkingsplatform voor de patiënt en alle betrokken zorgaanbieders. Bij de implementatie en opschaling van cBoards in de regio Amsterdam zijn verschillende organisaties en mensen betrokken, waaronder Floor Bos, manager digitale zorg bij Sigra, Jan Christiaan Huijsman, strategisch adviseur digitale zorg bij Zilveren Kruis en Martin Kuper, POH Ouderen bij huisartsenpraktijk Kappeyne van de Cappello en coördinator ouderenzorg bij ROHA.